İsrail Yüksek Mahkemesi, Başbakan Binyamin Netanyahu liderliğindeki koalisyon hükümetinin tartışmalı yargı reformu kapsamındaki “Akla Yatkınlık Yasası”nı iptal etti.
İptal kararı 15 hakimden 8’inin karşı oyuyla alındı.
“Akla uygunluk standardı” şeklinde ifade edilen hukuki terim, hükümetin aldığı bir kararın makul görülmediği durumlarda Yüksek Mahkeme’ye bu kararı bozma yetkisi veriyor.
Buna göre, “akla uygun olmayan” bir karar, “kamu yararını yeterince dikkate almadan orantısız bir şekilde siyasi çıkarlara odaklanan karar” olarak tanımlanıyor.
Mecliste çoğunluğu oluşturan koalisyon hükümeti, yargı düzenlemesine karşı büyüyen siyasi ve toplumsal muhalefete ve kitlesel protestolara rağmen bu yasayı 24 Temmuz’da Meclisten geçirdi.
Hükümet, bu yasa değişikliği ile Yüksek Mahkeme’nin “akla uygunluk standardı”nı uygulayarak hükümetin kararlarını bozma yetkisini elinden alıyordu.
LİKUD PARTİSİ’NDEN MAHKEMENİN KARARINA TEPKİ
Mahkemenin kararının ardından Netanyahu liderliğindeki Likud Partisi’nden yapılan açıklamada, “Yüksek Mahkeme’nin İsrail’deki toplumsal tartışmanın merkezinde, özellikle de Gazze’deki askeri operasyonda sağdan ve soldan askerler savaşırken ve hayatlarını tehlikeye atarken böyle bir karar alması üzücü.” ifadelerine yer verildi.
Açıklamada, “mahkemenin kararının özellikle savaş zamanlarında halkın birlik isteğiyle çeliştiği” belirtildi.
İsrail Meclis Başkanı Amir Ohana da “Yüksek Mahkemenin Temel Yasayı bozma yetkisinin bulunmadığının açık” olduğunu kaydetti.
İSRAİL MUHALEFETİNDEN MAHKEMENİN KARARINA DESTEK
Meclisteki ikinci büyük parti Yesh Atid (Gelecek Var) lideri Yair Lapid, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda “Yüksek Mahkeme’nin kararı, bizi içeriden parçalayan ve tarihimizin en kötü felaketine yol açan zorlu bir çatışma yılını sonlandırıyor.” ifadelerini kullandı.
“İsrail’in gücünün kaynağının Yahudi, demokratik, liberal, yasalara saygılı bir devlet olmasından geldiğini” kaydeden Lapid, şunları kaydetti:
“Bugün Yüksek Mahkeme İsrail vatandaşlarını koruma rolünü sadakatle yerine getirdi. Yüksek Mahkeme’ye tam destek veriyoruz.”
Eski İsrail Başbakanı Naftali Bennett, X platformundaki hesabından yaptığı paylaşımda, İsrail halkının “düşmanı yenmeye ve güvenliği yeniden sağlamaya odaklanması” gerektiğini aktardı.
“Birbirimizle çatıştığımızda bunu yapamayız. Şimdi birbirimize kenetlenme zamanıdır.” ifadelerini kullanan Benett, “anayasal kuralların zorla dayatılan yasalarla veya zorlayıcı kararlarla belirlenmediğini” kaydederek, hükümeti eleştirdi.
TARTIŞMALI YARGI REFORMU
İsrail’de Yüksek Mahkeme’nin yetkilerini sınırlandıran tartışmalı yargı reformunun ilk kısmını oluşturan yasa tasarısı 24 Temmuz’da mecliste 3’üncü kez yapılan oylamada 64 “evet” oyuyla kabul edilmişti.
Muhalefet ise meclisi terk ederek oylamayı boykot etmişti. Ülkede protestolara yol açan tasarının kabul edilmesiyle Yüksek Mahkeme’nin tutarsız bulduğu hükümet kararlarını engelleme yetkisi kaldırılmıştı.
İsrail’in yazılı bir anayasası bulunmazken, Yüksek Mahkeme en yüksek yargı organı olarak görev yapıyor.
